Per 1 januari 2010 is thanatopraxie in Nederland toegestaan. Een wijziging in de wet op de Lijkbezorging heeft dat mogelijk gemaakt. Met het toestaan van thanatopraxie – de tijdelijke conservering van het menselijk lichaam – is er nu de mogelijkheid om een overledene op te baren op een wijze zoals de familie zich de overledene herinnert.
Na elk verlies staan nabestaanden voor de keuze om wél of juist níet voor thanatopraxie te kiezen. Dat betekent dat goede en objectieve voorlichting erg belangrijk is, zodat ieder voor zich de voor hem/haar juiste keuze kan maken.
Op deze website staat uitgebreid beschreven wat thanatopraxie is, hoe een behandeling wordt verricht, wie een behandeling mag uitvoeren etc. Om misverstanden en onduidelijkheden te voorkomen én om zo snel mogelijk duidelijkheid te hebben, vindt u onderstaand enkele inmiddels veel aan het Nederlands Instituut voor Thanatopraxie gestelde vragen met hun (beknopte) antwoorden.
Wij hebben getracht zo volledig mogelijk te zijn. Wij realiseren ons echter dat dat nooit (helemaal) mogelijk is. Heeft u daarom aanvullende vragen, opmerkingen etc, dan hopen wij van harte dat u ons deze wilt laten weten. U kunt daarvoor het beste contact met ons opnemen via info@nit-online.nl. Bij voorbaat hartelijk dank!
Veelgestelde vragen
Wat is thanatopraxie?
Thanatopraxie is de tijdelijke conservering van het menselijk lichaam. Met thanatopraxie krijgt de huid van de overledene een natuurlijke kleur. Doordat met thanatopraxie de ontbinding van het lichaam maximaal tien dagen vertraagd wordt, blijft het lichaam zonder koeling en bij normale temperatuur toonbaar tot het moment van de uitvaart (binnen zes werkdagen na het overlijden).
Waarom thanatopraxie?
Thanatopraxie maakt een waardig afscheid mogelijk. Het zien en herinneren van de overledene zijn belangrijk voor het rouwproces. Nabestaanden ervaren het vaak als moeilijk te verwerken als zij hun overleden dierbare niet meer kunnen zien. Dat kan gebeuren als er bijvoorbeeld familie uit het buitenland moet komen óf als de ontbinding versneld wordt door de lichaamsconditie, het ziekteproces of omgevingsfactoren. Dankzij thanatopraxie krijgt de overledene weer een natuurlijke uitstraling. Familie en vrienden kunnen in rust bij hun geliefde zijn zonder dat de aanblik afschrikt.
Waarom géén thanatopraxie?
Ieder voor zich heeft gelukkig altijd de keuze met elk zijn/haar eigen persoonlijke overwegingen. Een belangrijk onderdeel in de langdurige (ethische) discussie over het al dan niet toestaan van thanatopraxie is, dat voorstanders vaak vinden dat thanatopraxie goed is voor de rouwverwerking. Tegenstanders zijn meestal van mening dat juist het zíen van het ‘natuurlijke verval’ goed is voor de rouwverwerking, omdat zij het verlies van hun dierbare dan sneller kunnen ‘aanvaarden’.
Hoe past thanatopraxie in de huidige maatschappij?
Thanatopraxie biedt onder andere meer keuze in een tijd dat steeds vaker gekozen wordt om te sterven in de eigen omgeving. In het verlengde daarvan zie je dat ook steeds vaker voor een opbaring in de thuissituatie gekozen wordt. Met thanatopraxie is koeling niet nodig en hoeft er geen apparatuur geplaatst te worden. Ook is het dan mogelijk de overledene op bed op te baren.
Is thanatopraxie hygiënisch?
Doordat bij thanatopraxie het ontbindingsproces tijdelijk stil staat, komt er geen lichaamsvocht en –geur vrij, waardoor de hygiëne gewaarborgd is. Om alleen díe reden al wordt in sommige landen thanatopraxie toegepast.
Is thanatopraxie hetzelfde als balsemen?
Balsemen is het conserveren van een gestorven lichaam voor onbepaalde (lees lange) tijd, terwijl thanatopraxie een conserverende werking heeft voor maximaal tien dagen. De behandelingen zélf komen in grote lijnen met elkaar overeen; het grootste verschil zit in de samenstelling van de conserveringsvloeistoffen.
Hoe ziet een thanatopraxie behandeling er uit?
Thanatopraxie is een specialistische behandeling, waarbij in de lies of de hals een kleine opening wordt gemaakt, waarna het bloed vervangen wordt door een vloeistof met een conserverende werking. De exacte hoeveelheid en samenstelling is afhankelijk van onder andere de conditie van het lichaam en de doodsoorzaak. Ook het verzorgen en eventueel herstellen van het uiterlijk van de overledene hoort bij de behandeling. Dankzij de combinatie met de tijdelijke conservering (maximaal tien dagen) betekent de behandeling optimale toonbaarheid van het lichaam, zoveel mogelijk zoals de familie zich de overledene herinnert. Na tien dagen zal het natuurlijke ontbindingsproces op gang komen.
Waar vindt een thanatopraxie behandeling plaats?
De behandeling vindt voornamelijk plaats in daarvoor geschikte ruimten, zoals mortuaria of rouwcentra.
Mag iedereen een thanatopraxie behandeling uitvoeren?
Nee, om in te kunnen staan voor de kwaliteit heeft de Overheid bepaald dat uitsluitend personen die hebben aangetoond dat zij over de juiste kennis beschikken de behandeling mogen uitvoeren. Het NIT verstrekt, na het behalen van een theoretisch en praktisch examen, een diploma en beheert het Register Erkende Thanatopracteurs.
De ‘Gedragscode van het Nederlands Instituut voor Thanatopraxie’ (toegankelijk via www.nit-online.nl/register-erkende-thanatopracteurs) beschrijft de uitgangspunten en richtlijnen die thanatopracteurs moeten volgen. De code gaat tevens in op de (ethische) richtlijnen en eisen. Uitsluitend wanneer een gediplomeerde thanatopracteur deze Gedragscode heeft ondertekend, wordt hij/zij in het openbare Register Erkende Thanatopracteurs opgenomen.
Verzorgt het NIT opleidingen?
Nee, het NIT is géén opleider, maar een exameninstituut dat zware eisen stelt voordat zij het NIT-diploma uitreikt. Zo dient een uitgebreide theoretische opleiding gevolgd te worden, waarna in de praktijk een groot aantal behandelingen onder toezicht én zelfstandig uitgevoerd moet worden. Er zijn wereldwijd verschillende goede opleidingen.
Het NIT stelt per examenjaar de hoogte van het examengeld vast; dit bedraagt plm. € 700,=.
Kan een thanatopracteur met een buitenlands diploma ook in het Register Erkende Thanatopracteurs worden opgenomen?
Ja. Omdat er internationaal echter veel verschillende opleidingen zijn en het NIT niet precies kán weten wat de eisen zijn die aan een diploma gesteld zijn, wordt van de desbetreffende buitenlands gediplomeerde thanatopracteur zowel de theoretische- als de praktijkkennis getoetst. Dit gebeurt door de examencommissie van het NIT. Is dat positief, dan wordt de desbetreffende thanatopracteur opgenomen in het Register Erkende Thanatopracteurs.
Wat kost een thanatopraxie behandeling?
Dat verschilt; de kosten die een thanatopracteur in rekening brengt, worden door hem of haar zélf bepaald. Het NIT geeft daarvoor geen advies en/of richtlijnen.
Waarom is thanatopraxie pas per 1 januari 2010 toegestaan?
Het wettelijk toestaan van thanatopraxie in Nederland per 1 januari 2010 is een doorbraak. Een grondige afweging en een jarenlange discussie gingen vooraf aan de wijziging van de wet. Rationele en emotionele argumenten zijn uitgebreid onderzocht en afgewogen. Onafhankelijke specialisten deden onderzoek en gaven aanbevelingen. Dat thanatopraxie in landen als bijvoorbeeld Engeland, Frankrijk en de Verenigde Staten al heel gewoon was, rechtvaardigde uitvoerig onderzoek voor een weloverwogen keuze.
Waarom een Nederlands Instituut voor Thanatopraxie?
Het Nederlands Instituut voor Thanatopraxie is in 2006 opgericht als ‘antwoord’ op de vraag van de overheid aan de uitvaartbranche om zélf invulling te geven aan specifieke normen waaraan thanatopraxie zou moeten voldoen. Omdat thanatopraxie in Nederland volstrekt nieuw was, kon alleen maar gekeken worden naar het buitenland.
Wat doet het Nederlands Instituut voor Thanatopraxie?
Het NIT is een onafhankelijk instituut en bewaakt de kwaliteit van thanatopraxie, geeft voorlichting en fungeert als kenniscentrum. Verder wil het NIT onderzoek en ontwikkeling op het gebied van thanatopraxie bevorderen én is het het administratief centrum voor de beroepsvereniging van thanatopracteurs. Het doel van het NIT is het geven van heldere, transparante en onafhankelijke informatie met als uitgangspunt dat iedereen (nabestaanden, uitvaartverzorgers, overheden etc.) een eigen keuze kan maken op basis van alle beschikbare informatie.
Thanatos (links op de tekening) is een figuur uit de Griekse mythologie en de personificatie van de dood. Hij is de zoon van Nyx of Nox (Godin) en tweelingbroer van Hypnos (de Slaap). Thanatos heeft nooit een belangrijke rol in de mythologie gespeeld, omdat hij overschaduwd werd door Hades, de god van de onderwereld. De naam van Thanatos leeft in het Nederlands onder meer voort in het woord euthanasie en thanatopraxie.